भारतीय शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याची इच्छा आहे, पण कुठून सुरुवात करावी हे कळत नाहीये? किंवा तुम्ही एक अनुभवी गुंतवणूकदार आहात आणि तुमच्या पोर्टफोलिओला अधिक मजबूत बनवण्यासाठी नवीन पर्याय शोधत आहात? दोन्ही परिस्थितीत तुमचे स्वागत आहे! 2025 मध्ये, गुंतवणुकीच्या जगात निफ्टी ETFs (Exchange Traded Funds) हा शब्द खूप चर्चेत आहे. पण हे नक्की काय आहे आणि ते तुमच्यासाठी इतके महत्त्वाचे का आहे?
सोप्या भाषेत सांगायचं तर, ETF म्हणजे शेअर बाजारात खरेदी-विक्री करता येणारा एक म्युच्युअल फंडासारखा प्रकार, जो निफ्टीसारख्या एखाद्या विशिष्ट इंडेक्सचा मागोवा घेतो. तुम्हाला एकाच वेळी अनेक मोठ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी मिळते, तीही अगदी कमी खर्चात. म्हणूनच, निफ्टी ETFs 2025 मध्ये भारतीय गुंतवणूकदारांसाठी एक सुरक्षित आणि फायदेशीर पर्याय म्हणून उदयास येत आहेत.
या ब्लॉगमध्ये, आपण निफ्टी ETFs चे विविध प्रकार, त्याचे फायदे आणि तुमच्या आर्थिक ध्येयांनुसार योग्य ETF कसा निवडायचा यावर सविस्तर चर्चा करणार आहोत. ही माहिती सध्याच्या बाजारातील स्थिती आणि तज्ज्ञांच्या मतांवर आधारित आहे, जेणेकरून तुम्हाला एक योग्य निर्णय घेता येईल. चला तर मग, शेअर बाजार गुंतवणुकीच्या या सोप्या आणि स्मार्ट मार्गाला समजून घेऊया!
ब्रॉड-मार्केट निफ्टी ETFs
जर तुमचा विश्वास भारताच्या अर्थव्यवस्थेच्या एकूण वाढीवर असेल आणि तुम्हाला एकाच वेळी संपूर्ण बाजारात गुंतवणूक करायची असेल, तर ब्रॉड-मार्केट ETFs तुमच्यासाठी सर्वोत्तम आहेत. हे ETFs एका विशिष्ट स्टॉक किंवा सेक्टरवर अवलंबून न राहता संपूर्ण बाजाराच्या मोठ्या भागाला कव्हर करतात. यामुळे Portfolio Diversification आपोआप होते आणि जोखीम कमी होते. दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी हा एक अत्यंत लोकप्रिय आणि विश्वासार्ह पर्याय मानला जातो.
अ) निफ्टी 50 आणि निफ्टी नेक्स्ट 50 ETFs
- निफ्टी 50 ETFs: हे ETFs भारतीय शेअर बाजाराचा आधारस्तंभ असलेल्या निफ्टी 50 इंडेक्सचा मागोवा घेतात. या इंडेक्समध्ये रिलायन्स, एचडीएफसी बँक, इन्फोसिस यांसारख्या भारतातील 50 सर्वात मोठ्या आणि आर्थिकदृष्ट्या स्थिर कंपन्यांचा समावेश असतो. जर तुम्हाला देशातील सर्वोत्तम कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करून स्थिर परतावा मिळवायचा असेल, तर निफ्टी 50 ETFs तुमच्यासाठी एक आदर्श पर्याय आहेत. नवशिक्यांसाठी हा गुंतवणुकीचा सर्वात सोपा आणि सुरक्षित मार्ग आहे.
- निफ्टी नेक्स्ट 50 ETFs: नावाप्रमाणेच, हे ETFs निफ्टी 50 नंतरच्या 50 मोठ्या आणि उदयोन्मुख कंपन्यांचा मागोवा घेतात. या कंपन्यांमध्ये भविष्यात निफ्टी 50 मध्ये सामील होण्याची प्रचंड क्षमता असते. त्यामुळे, निफ्टी 50 च्या तुलनेत इथे वाढीची शक्यता जास्त असते, पण त्याचबरोबर जोखीमही थोडी जास्त असते. ज्या गुंतवणूकदारांना थोडी अधिक जोखीम घेऊन जास्त परतावा मिळवायचा आहे, त्यांच्यासाठी हा एक उत्तम पर्याय आहे.
ब) मिडकॅप आणि स्मॉलकॅप निफ्टी ETFs
- निफ्टी मिडकॅप 150 ETFs: मोठ्या कंपन्यांच्या पलीकडे जाऊन मध्यम आकाराच्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी हे ETFs देतात. या कंपन्यांमध्ये मोठ्या कंपन्यांच्या तुलनेत अधिक वेगाने वाढण्याची क्षमता असते. त्यामुळे, उच्च परताव्याची शक्यताही जास्त असते. मात्र, बाजारातील चढ-उतारांचा या कंपन्यांवर जास्त परिणाम होऊ शकतो, त्यामुळे यात अस्थिरता जास्त असते. जे गुंतवणूकदार मध्यम ते उच्च जोखीम घेऊ शकतात, त्यांच्यासाठी मिडकॅप स्मॉलकॅप ETFs चांगले पर्याय आहेत.
- निफ्टी स्मॉलकॅप 250 ETFs: हे ETFs लहान पण भविष्यात मोठ्या होण्याची क्षमता असलेल्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. इथे परताव्याची शक्यता सर्वाधिक असते, पण त्याचबरोबर जोखीमही सर्वात जास्त असते. तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये विविधता आणण्यासाठी आणि आक्रमक वाढीसाठी या ETFs चा थोड्या प्रमाणात समावेश करणे फायदेशीर ठरू शकते.
क) निफ्टी 100, 200 आणि 500 ETFs
हे ETFs बाजाराला अधिक विस्तृतपणे कव्हर करतात. निफ्टी 100 ETF भारतातील 100 मोठ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतो, तर निफ्टी 500 ETF बाजारातील जवळपास 96% भागाचे प्रतिनिधित्व करतो. जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची निवड न करता संपूर्ण भारतीय शेअर बाजारात गुंतवणूक करायची असेल, तर हे ETFs तुम्हाला अत्यंत कमी खर्चात उत्कृष्ट विविधीकरण देतात.
निफ्टी ETFs कामगिरीचा आढावा (ऑगस्ट २०२५ नुसार) :
ETF/Index | Representative Fund | 1Y Return (%) | 3Y CAGR (%) | 5Y CAGR (%) | AUM (₹ Cr) | Expense Ratio (%) | Volatility (Std Dev, %) |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nifty 50 | Nippon India ETF Nifty 50 BeES | 15.2 | 14.5 | 18.5 | 50,104 | 0.04 | 12.8 (Beta: 1.0) |
Nifty Next 50 | ICICI Pru Nifty Next 50 ETF | 22.4 | 20.6 | 19.6 | 7,479 | 0.68 | 18.2 |
Nifty Midcap 150 | Nippon India ETF Nifty Midcap 150 | 28.1 | 25.4 | 28.4 | 2,390 | 0.21 | 16.5 |
Nifty Smallcap 250 | SBI Nifty Smallcap 250 ETF | 30.5 | 27.2 | 21.2 | 1,272 | 0.88 | 20.1 |
Nifty 100/200/500 | UTI Nifty 100 ETF (for Nifty 100) | 16.8 | 15.2 | 19.0 | 1,943 (similar for others) | 0.15 | 13.5 |
सेक्टोरल निफ्टी ETFs
कल्पना करा की तुम्हाला विश्वास आहे की येत्या काळात भारताचे बँकिंग क्षेत्र किंवा आयटी क्षेत्र खूप चांगली कामगिरी करणार आहे. अशावेळी, संपूर्ण बाजारात गुंतवणूक करण्याऐवजी थेट त्या विशिष्ट क्षेत्राच्या वाढीचा फायदा घेण्यासाठी सेक्टोरल ETFs हा एक उत्तम मार्ग आहे. हे ETFs निफ्टीच्या विशिष्ट क्षेत्रीय निर्देशांकांचा मागोवा घेतात. यामुळे तुम्हाला तुमच्या आवडीच्या किंवा विश्वासाच्या सेक्टरमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी मिळते.
मात्र, एक गोष्ट लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे – सेक्टोरल ETFs मध्ये गुंतवणूक करणे ब्रॉड-मार्केट ETFs पेक्षा जास्त जोखमीचे असू शकते. कारण तुमचा संपूर्ण पैसा एकाच क्षेत्रावर केंद्रित असतो. जर त्या सेक्टरने चांगली कामगिरी केली नाही, तर तुमच्या गुंतवणुकीवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे, या प्रकारच्या गुंतवणुकीच्या प्रकारात प्रवेश करण्यापूर्वी त्या क्षेत्राचे सखोल विश्लेषण करणे आवश्यक आहे.
अ) प्रमुख सेक्टोरल ETFs
- निफ्टी बँक ETFs: भारतीय अर्थव्यवस्थेचा कणा म्हणजे बँकिंग क्षेत्र. निफ्टी बँक ETFs भारतातील सर्वात मोठ्या आणि तरल (liquid) सरकारी आणि खाजगी बँकांमध्ये गुंतवणूक करतात. जर तुम्हाला वाटते की देशाच्या आर्थिक विकासासोबत बँकिंग क्षेत्रही वाढेल, तर हा तुमच्यासाठी एक चांगला पर्याय आहे. बाजारात सर्वाधिक व्यवहार होणाऱ्या सेक्टोरल ETFs पैकी हा एक आहे.
- निफ्टी IT ETFs: भारत आज जगातील एक प्रमुख आयटी हब बनला आहे. निफ्टी IT ETFs देशातील आघाडीच्या माहिती तंत्रज्ञान (Information Technology) कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. डिजिटल क्रांती आणि जागतिक मागणीमुळे, भारतीय आयटी कंपन्यांमध्ये वाढीची मोठी क्षमता आहे. तंत्रज्ञानाच्या भविष्यावर विश्वास ठेवणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी हा एक आकर्षक पर्याय आहे.
- निफ्टी PSU बँक ETFs: हे ETFs फक्त सार्वजनिक क्षेत्रातील म्हणजेच सरकारी बँकांमध्ये गुंतवणूक करतात. सरकारच्या धोरणांचा आणि बँकिंग सुधारणांचा या बँकांवर थेट परिणाम होतो. कधीकधी या ETFs मध्ये चांगल्या परताव्याची संधी निर्माण होते, पण खाजगी बँकांच्या तुलनेत इथे जोखीम थोडी जास्त असू शकते.
ब) इतर उदयोन्मुख सेक्टोरल ETFs
वर नमूद केलेल्या लोकप्रिय क्षेत्रांव्यतिरिक्त, बाजारात इतरही अनेक सेक्टोरल ETFs उपलब्ध आहेत, जे तुम्हाला पोर्टफोलिओ विविधीकरणात मदत करू शकतात:
- निफ्टी ऑटो ETFs: देशातील ऑटोमोबाईल क्षेत्राच्या वाढीवर लक्ष ठेवणाऱ्यांसाठी.
- निफ्टी फार्मा ETFs: आरोग्यसेवा आणि औषधनिर्माण क्षेत्रातील कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी.
- निफ्टी FMCG ETFs: दैनंदिन गरजेच्या वस्तू बनवणाऱ्या कंपन्या (Fast-Moving Consumer Goods), ज्यांना एक स्थिर क्षेत्र मानले जाते.
- निफ्टी फायनान्शियल सर्व्हिसेस ETFs: यामध्ये बँकांव्यतिरिक्त इतर वित्तीय संस्था जसे की विमा कंपन्या, NBFCs यांचाही समावेश असतो.
सेक्टोरल निफ्टी ETFs कामगिरीचा आढावा (ऑगस्ट २०२५ नुसार) :
ETF/Index | Representative Fund | 1Y Return (%) | 3Y CAGR (%) | 5Y CAGR (%) | AUM (₹ Cr) | Expense Ratio (%) | Volatility (Std Dev, %) |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nifty Bank | Nippon India ETF Nifty Bank BeES | 12.5 | 11.8 | 14.2 | 48,923 (adapted) | 0.04 | 15.6 |
Nifty IT | Nippon India ETF Nifty IT | 18.7 | 16.4 | 20.5 | 2,448 | 0.22 | 19.3 |
Nifty PSU Bank | Kotak Nifty PSU Bank ETF | 25.3 | 22.1 | 21.2 | 1,596 | 0.49 | 22.4 |
Nifty Auto | Nippon India Nifty Auto ETF | 24.6 | 21.8 | N/A (newer) | 363 | 0.22 | 17.9 |
Nifty Pharma | Nippon India Nifty Pharma ETF | 20.1 | 18.3 | 21.7 | 942 | 0.21 | 16.2 |
Nifty FMCG | ICICI Pru Nifty FMCG ETF | 10.8 | 12.5 | N/A (newer) | 560 | 0.20 | 14.1 |
Nifty Financial Services | Mirae Asset Nifty Financial Services ETF | 14.3 | 13.7 | N/A (newer) | 412 | 0.13 | 15.0 |
Read : International ETFs – भारतातून Global Investment आणि Market Exposure!
थीमॅटिक आणि स्मार्ट बीटा निफ्टी ETFs
गुंतवणुकीच्या जगात आता पारंपरिक पद्धतींच्या पलीकडे जाऊन नवनवीन रणनीती (strategies) वापरल्या जात आहेत. थीमॅटिक आणि स्मार्ट बीटा ETFs हे त्याचेच उत्तम उदाहरण आहे. हे ETFs फक्त कंपनीच्या आकारावर (मार्केट कॅप) अवलंबून न राहता, एका विशिष्ट थीमवर किंवा गुंतवणुकीच्या ‘स्मार्ट’ घटकांवर आधारित असतात. हे पर्याय खासकरून त्या गुंतवणूकदारांसाठी आहेत जे बाजाराचे थोडे अधिक विश्लेषण करून गुंतवणूक करू इच्छितात.
अ) स्मार्ट बीटा ETFs
‘स्मार्ट बीटा’ ही एक गुंतवणुकीची रणनीती आहे जी जोखीम कमी करून परतावा वाढवण्यावर लक्ष केंद्रित करते. हे ETFs पारंपारिक इंडेक्समधील कंपन्यांना वेगळ्या पद्धतीने वजन (weightage) देतात.
- उदाहरणे:
- निफ्टी50 व्हॅल्यू 20 (Value 20) ETF: हे ETF निफ्टी 50 मधील अशा 20 कंपन्या निवडते ज्यांचे मूल्यांकन (valuation) कमी आहे, म्हणजेच त्या त्यांच्या वास्तविक किमतीपेक्षा स्वस्तात मिळत आहेत.
- निफ्टी100 लो व्होलॅटिलिटी 30 (Low Volatility 30) ETF: हे ETF अशा कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करते ज्यांच्या शेअरच्या किमतीत कमी चढ-उतार होतो. बाजारातील अस्थिरतेपासून बचाव करण्यासाठी हा एक चांगला पर्याय आहे.
- स्मार्ट बीटा ETFs तुम्हाला एका विशिष्ट गुंतवणुकीच्या सिद्धांतावर आधारित पोर्टफोलिओ तयार करण्याची संधी देतात.
ब) थीमॅटिक ETFs
हे ETFs एका विशिष्ट भविष्यातील थीम किंवा ट्रेंडवर आधारित असतात. उदाहरणार्थ, इलेक्ट्रिक वाहने, डिजिटल इंडिया, किंवा शाश्वत ऊर्जा (sustainable energy). जर तुम्हाला विश्वास असेल की भविष्यात एखादी विशिष्ट थीम खूप यशस्वी होईल, तर तुम्ही थीमॅटिक ETFs द्वारे त्यात गुंतवणूक करू शकता.
- उदाहरणे:
- ESG (Environmental, Social, and Governance) ETFs: पर्यावरण आणि सामाजिक जबाबदारीचे पालन करणाऱ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक.
- कन्झम्प्शन (Consumption) ETFs: वाढत्या भारतीय मध्यमवर्गाच्या खर्च करण्याच्या क्षमतेवर आधारित कंपन्या.
- मॅन्युफॅक्चरिंग ETFs: ‘मेक इन इंडिया’ सारख्या सरकारी योजनांचा फायदा घेणाऱ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक.
क) इक्वल वेट (Equal Weight) ETFs
निफ्टी 50 सारख्या पारंपरिक इंडेक्समध्ये, रिलायन्ससारख्या मोठ्या कंपनीला जास्त महत्त्व (weightage) असते. याउलट, निफ्टी 50 इक्वल वेट ETF मध्ये इंडेक्समधील सर्व 50 कंपन्यांना समान महत्त्व दिले जाते. यामुळे पोर्टफोलिओमधील जोखीम अधिक चांगल्या प्रकारे विभागली जाते आणि कोणत्याही एका कंपनीच्या कामगिरीचा संपूर्ण ETF वर जास्त परिणाम होत नाही. हे खऱ्या अर्थाने सर्वोत्तम ETFs पैकी एक आहे, जे उत्कृष्ट विविधीकरण देतात.
ETF/Index | Representative Fund | 1Y Return (%) | 3Y CAGR (%) | 5Y CAGR (%) | AUM (₹ Cr) | Expense Ratio (%) | Volatility (Std Dev, %) |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nifty50 Value 20 | Nippon India ETF Nifty 50 Value 20 | 20.4 | 19.8 | 23.8 | 220 | 0.26 | 14.7 |
Nifty100 Low Volatility 30 | ICICI Pru Nifty 100 Low Volatility 30 ETF | 16.5 | 15.9 | 18.4 | 43,678 | 0.41 | 12.1 |
Nifty 50 Equal Weight | DSP Nifty 50 Equal Weight ETF | 18.2 | 17.6 | 22.8 | 2,136 | 0.92 | 15.7 |
ESG | Mirae Asset Nifty 100 ESG Sector Leaders ETF | 15.9 | 14.2 | N/A (newer) | 117 | 0.41 | 13.4 |
Consumption | Nippon India ETF Nifty India Consumption | 12.6 | 13.4 | 21.7 | 162 | 0.31 | 14.5 |
Manufacturing | Mirae Asset Nifty India Manufacturing ETF | 28.9 | N/A (newer) | N/A | 215 | 0.50 | 18.6 |
स्रोत: ही आकडेवारी अंदाजे असून ऑगस्ट २०२५ पर्यंतची आहे. NSE India, Moneycontrol, Groww, Value Research, ET Money, INDmoney आणि Tickertape यांसारख्या विश्वसनीय स्रोतांकडून ती पडताळण्यात आली आहे.
तुमचा पुढचा टप्पा
तर मित्रांनो, आपण पाहिलं की 2025 मध्ये निफ्टी ETFs भारतीय गुंतवणूकदारांसाठी किती विविध आणि आकर्षक संधी देत आहेत. ब्रॉड-मार्केट ETFs द्वारे तुम्ही संपूर्ण भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या वाढीमध्ये सहभागी होऊ शकता, तर सेक्टोरल ETFs तुम्हाला तुमच्या आवडीच्या क्षेत्रात गुंतवणूक करण्याची संधी देतात. त्याचबरोबर, स्मार्ट बीटा आणि थीमॅटिक ETFs तुम्हाला गुंतवणुकीच्या नवनवीन रणनीती वापरून तुमचा पोर्टफोलिओ अधिक स्मार्ट बनवण्यास मदत करतात.
एक गोष्ट नेहमी लक्षात ठेवा, गुंतवणुकीचा कोणताही मार्ग सरळ नसतो. प्रत्येक ETF चे स्वतःचे फायदे आणि तोटे आहेत. कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी, तुमची आर्थिक उद्दिष्ट्ये काय आहेत, तुम्ही किती जोखीम घेऊ शकता आणि तुमची गुंतवणूक किती कालावधीसाठी आहे, याचा विचार करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
आमचा सल्ला आहे की गुंतवणूक करण्यापूर्वी स्वतःचे संशोधन नक्की करा आणि गरज वाटल्यास आर्थिक सल्लागाराची मदत घ्या. योग्य माहिती आणि योग्य नियोजनाने, निफ्टी ETFs 2025 तुमच्या आर्थिक स्वातंत्र्याच्या प्रवासात एक शक्तिशाली साधन ठरू शकतात. आता वेळ आहे तुमच्या पोर्टफोलिओसाठी योग्य ETF निवडण्याची आणि तुमच्या पैशाला कामाला लावण्याची!
Read : कमी Budget मध्ये सोन्याची खरेदी – Gold ETFs आहेत ना
FAQ Section
1. निफ्टी ETF म्हणजे काय?
निफ्टी ETF हा असा फंड आहे जो निफ्टी इंडेक्सचा मागोवा घेतो आणि शेअर बाजारात स्टॉकप्रमाणे खरेदी-विक्री करता येतो. यात कमी खर्चात अनेक कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करता येते.
2. 2025 मध्ये निफ्टी 50 ETF गुंतवणुकीसाठी चांगला पर्याय आहे का?
होय, निफ्टी 50 ETF भारतातील टॉप कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करण्याची सुरक्षित संधी देते. दीर्घकालीन स्थिर परताव्यासाठी 2025 मध्ये हा चांगला पर्याय आहे.
3. ETF आणि म्युच्युअल फंड यात फरक काय आहे?
ETF स्टॉक मार्केटमध्ये रिअल टाइममध्ये ट्रेड होतो, तर म्युच्युअल फंड NAV वर दिवसातून एकदाच खरेदी-विक्री करता येतो. ETF चे खर्चही सामान्यतः कमी असतात.
4. सेक्टोरल ETFs मध्ये गुंतवणूक फायदेशीर आहे का?
सेक्टोरल ETFs उच्च परतावा देऊ शकतात, पण जोखीमही जास्त असते कारण संपूर्ण पैसा एका सेक्टरमध्ये गुंतलेला असतो. त्यामुळे कमी प्रमाणात गुंतवणूक योग्य ठरते.
5. स्मार्ट बीटा ETFs म्हणजे काय?
स्मार्ट बीटा ETFs पारंपारिक इंडेक्सपेक्षा वेगळी रणनीती वापरतात, जसे की लो व्होलॅटिलिटी किंवा व्हॅल्यू-आधारित निवड. यामुळे परतावा वाढवण्याची संधी मिळते.
6. निफ्टी ETFs मध्ये किमान किती गुंतवणूक करावी लागते?
ETF खरेदी करण्यासाठी तुम्हाला किमान एक युनिट (ज्याची किंमत त्या ETF च्या NAV इतकी असते) घ्यावी लागते. त्यामुळे सुरुवात कमी पैशांतही करता येते.
7. 2025 मध्ये कोणते निफ्टी ETFs सर्वाधिक लोकप्रिय आहेत?
निफ्टी 50 ETFs, निफ्टी नेक्स्ट 50 ETFs आणि निफ्टी बँक ETFs हे 2025 मध्ये गुंतवणूकदारांमध्ये सर्वाधिक लोकप्रिय मानले जात आहेत.
8. निफ्टी ETFs सुरक्षित गुंतवणूक आहे का?
निफ्टी ETFs तुलनेने सुरक्षित आहेत कारण ते अनेक कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. मात्र, शेअर बाजारातील अस्थिरतेपासून पूर्णपणे सुरक्षित नाहीत.
Disclaimer : या लेखात दिलेली माहिती केवळ शैक्षणिक आणि माहितीच्या उद्देशाने आहे. कृपया याला आर्थिक किंवा गुंतवणुकीचा सल्ला मानू नये. शेअर बाजारातील गुंतवणूक बाजारातील जोखमीच्या अधीन असते आणि कोणताही गुंतवणुकीचा निर्णय घेण्यापूर्वी वाचकांनी स्वतःचे संशोधन करावे किंवा प्रमाणित आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्यावा. या माहितीच्या आधारे झालेल्या कोणत्याही आर्थिक नुकसानीसाठी लेखक किंवा वेबसाइट जबाबदार राहणार नाही.